Τρίτη 13 Απριλίου
Ανατ.: 06.56Δύση: 20.02
Νέα Σελήνη
1084 σε ηλικία 34 ετών, ο Ερρίκος Δ στέφεται Ρωμαίος Αυτοκράτορας, μέχρι την εκθρόνισή του το 1105.
1519 γεννιέται η Αικατερίνη των Μεδίκων, αυτοκράτειρα της Γαλλίας.
1570 γεννιέται ο Γκι Φοκς, μέλος ομάδας Καθολικών, που επιχείρησαν ανεπιτυχώς να ανατινάξουν το αγγλικό Κοινοβούλιο το 1605. Εκτελέστηκε μαζί με συνεργούς του στις 31 Ιανουαρίου 1606.
1598 ο βασιλιάς Ερρίκος Δ της Γαλλίας εκδίδει το διάταγμα της Νάντης, με το οποίο μπορούν πλέον οι Γάλλοι προτεστάντες, γνωστοί ως Ουγενότοι, να εκφράζουν ελεύθερα τα θρησκευτικά τους πιστεύω σε καθολικό έθνος.
1695 πεθαίνει σε ηλικία 74 ετών ο Γάλλος συγγραφέας και ποιητής, Ζαν ντε λα Φοντέν. Οι "Μύθοι" του, εμπνευσμένοι από τα έργα του Αισώπου και του Οράτιου, θεωρούνται αριστούργημα της γαλλικής λογοτεχνίας. Το 1683 έγινε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας.
1743 γεννιέται ο Τόμας Τζέφερσον, 3ος Πρόεδρος των ΗΠΑ (1801-1809) και αυτός, που συνέταξε την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας.
1771 γεννιέται ο Άγγλος Ρίτσαρντ Τρέβιθικ, εφευρέτης και δημιουργός της πρώτης ατμομηχανής.
1796 καταφτάνει ο πρώτος ελέφαντας στις ΗΠΑ, από την Βεγγάλη της Ινδίας.
1829 η βρετανική Βουλή παρέχει το δικαίωμα στους Ρωμαιοκαθολικούς να ασκούν ελεύθερα τα θρησκευτικά τους πιστεύω.
1849 η Ουγγαρία γίνεται Δημοκρατία.
1852 γεννιέται ο Αμερικανός έμπορος Φρανκ Γουίνφιλντ Γούλγουόρθ. Το 1911 η εταιρία του είχε περισσότερα από 1.000 καταστήματα στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες. Όταν πέθανε, το 1919, η περιουσία του ανερχόταν σε 65 εκατ. δολάρια.
1860 γεννιέται ο Βέλγος ζωγράφος, Τζέιμς Ένσορ, προάγγελος του εξπρεσιονισμού και του σουρεαλισμού του 20ου αιώνα. Πέθανε το 1949.
1866 γεννιέται ο Μπουτς Κάσιντι, διαβόητος ληστής τρένων και τραπεζών της Άγριας Δύσης.
1873 στο Κόλφαξ της Λουϊζιάνα των ΗΠΑ, ομάδα ρατσιστών σφαγιάζουν 100 έγχρωμους άνδρες, επειδή διαφωνούν με το να τους δοθεί δικαίωμα ψήφου.
1881 γεννιέται ο Ελβετός Λούντβιχ Μπινσβάνγκερ, ο οποίος θεωρείται ο ιδρυτής της υπαρξιακής ψυχολογίας. Πέθανε το 1966.
1883 καταδικάζεται για πρώτη και μοναδική φορά Αμερικανός για κανιβαλισμό. Πρόκειται για τον 41χρονο Άλφρεντ Πάκερ. Το Φεβρουάριο του 1901 του δίνεται χάρη και αποφυλακίζεται.
1892 γεννιέται ο Σκοτσέζος Ρόμπερτ Γουάτσον Βατ, ο εφευρέτης του ραντάρ.
1901 γεννιέται ο διάσημος Γάλλος ψυχαναλυτής, Ζακ Λακάν.
1906 γεννιέται ο μεγάλος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας και βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Σάμιουελ Μπέκετ. Έγινε διεθνώς γνωστός με το έργο του "Περιμένοντας τον Γκοντό". Πέθανε το 1989.
1909 γεννιέται η βραβευμένη με Πούλιτζερ Αμερικανίδα συγγραφέας Εουντόρα Γουέλτι.
1912 δημιουργείται η πολεμική αεροπορία της Βρετανίας, γνωστή με τα αρχικά RAF.
1913 ανεπιτυχής δολοφονική απόπειρα σημειώνεται κατά του βασιλιά της Ισπανίας Αλφόνσου ΙΓ.
1919 στο Αμριτσάρ, ιερή πόλη των Σιχ στην Ινδία, στρατιώτες σφαγιάζουν τουλάχιστον 379 άοπλους Ινδούς, που διαδήλωναν κατά της βρετανικής κυβέρνησης και της βαριάς φορολογίας.
1921 ο Έλληνας πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης δηλώνει ότι, ο αγώνας της Μικράς Ασίας θα τερματισθεί πολύ σύντομα, με πλήρη θρίαμβο των ελληνικών όπλων, οπότε η κυβέρνηση θα ασχοληθεί εντονότερα και με τα εσωτερικά ζητήματα.
1924 οι Έλληνες τάσσονται με δημοψήφισμα υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας.
1925 συνεχίζονται οι συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα προβλήματα, που είχαν δημιουργηθεί, έπειτα από την ανταλλαγή των πληθυσμών των δυο χωρών.
1926 γεννιέται η μεγάλη ηθοποιός Έλλη Λαμπέτη.
1932 στη Γερμανία, με ειδική νομοθετική ρύθμιση κρίνονται παράνομες οι ναζιστικές στρατιωτικές οργανώσεις SA και SS.
1936 ο Joe Payne της Λούτον σημειώνει ρεκόρ 10 γκολ σε αγώνα της Γ κατηγορίας εναντίον της Μπρίστολ.
1937 γεννιέται ο βραβευμένος με Πούλιτζερ Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας, Λάνφορντ Γουίλσον.
1939 γεννιέται ο Ιταλοαμερικανός ηθοποιός Πολ Σορβίνο.
1940 ο Cornelius Warmerdam γίνεται ο πρώτος αθλητής, που πηδάει 4.75μ στο επί κοντώ στο San Francisco Olympic Club στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια.
1941 υπογράφεται πενταετές σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ Ιαπωνίας και ΕΣΣΔ.
1943 ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Φραγκλίνος Ρούσβελτ, εγκαινιάζει το μνημείο του πρώην Αμερικανού Προέδρου, Τόμας Τζέφερσον (1801-1809).
1945 η Βιέννη, η πρώτη ξένη πρωτεύουσα, που κατελήφθη από τον Χίτλερ, ελευθερώνεται από τον Κόκκινο Στρατό.
1946 γεννιέται ο Αλ Γκριν, Αμερικανός τραγουδιστής της γκόσπελ και σόουλ μουσικής. Το 1974 χρίστηκε πάστορας στο Μέμφις.
1947 γεννιέται ο συνθέτης Θάνος Μικρούτσικος.
1949 αρχίζει στο Κακουργιοδικείο Θεσσαλονίκης η δίκη των δραστών για τη δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου Πολκ.
1950 στο Κάιρο, οι χώρες-μέλη του Αραβικού Συνδέσμου υπογράφουν συμφωνία κοινής αμυντικής πολιτικής.
1959 ο πάπας Ιωάννης απαγορεύει στους καθολικούς να ψηφίζουν υπέρ των κομμουνιστών.
1960 η Γαλλία πραγματοποιεί την πρώτη της πυρηνική δοκιμή στη Σαχάρα.
1962 στη Συρία, ο Πρόεδρος ελ Κοτζί ξαναπαίρνει την εξουσία.
1963 γεννιέται ο Γκάρι Κασπάροφ, ο Ρώσος σκακιστής και παγκόσμιος πρωταθλητής, που έχασε το στέμμα του από έναν μαθητή του, τον Κράμνικ. Ο Κασπάροφ έγινε ο νεότερος παγκόσμιος πρωταθλητής σε ηλικία 22 ετών.
1964 ο Σίντνεϊ Πουατιέ γίνεται ο πρώτος Αφροαμερικανός ηθοποιός, που βραβεύεται με Όσκαρ.
1970 εκρήγνυται δεξαμενή οξυγόνου του διαστημοπλοίου Apollo 13 καθώς πλησιάζει τη Σελήνη, αναγκάζοντας την αποστολή να επιστρέψει στη Γη.
1971 οι επαναστάτες στο Ανατολικό Πακιστάν σχηματίζουν Κυβέρνηση του κράτους του Μπανγκλαντές.
1975 χριστιανοί παραστρατιωτικοί πυροβολούν στη Βηρυτό εναντίον λεωφορείου, σκοτώνοντας 22 Παλαιστινίους. Η επίθεση αυτή θεωρήθηκε από πολλούς ότι σηματοδότησε την έναρξη του εμφυλίου στον Λίβανο.
1979 στην Ουγκάντα, νέος πρωθυπουργός μετά την ανατροπή του Ιντι Αμίν Νταντά ορκίζεται ο Γουσιούφ Λουλέ.
1981 στον Καναδά, ο Ρενέ Λεβέσκ κερδίζει νέα θητεία ως Πρόεδρος του Κεμπέκ.
1982 ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Αλεξάντερ Χέιγκ δεν καταφέρνει να εξομαλύνει τη διαμάχη Λονδίνου-Μπουένος Άιρες για τα νησιά Φόλκλαντ.
1983 στις ΗΠΑ, το Σικάγο εξελέγη τον πρώτο μαύρο δήμαρχό του.
1985 η Katrin Dorre κερδίζει τον πρώτο Μαραθώνιο γυναικών (2:33.30) για το παγκόσμιο κύπελλο.
1986 ο Jack Nicklaus σε ηλικία 46 ετών γίνεται ο γηραιότερος αθλητής που κερδίζει Masters στο γκολφ, το έκτο του.
1990 η ΕΣΣΔ παραδέχεται για πρώτη φορά ότι, ήταν υπεύθυνη για τη μαζική δολοφονία 4.000 Πολωνών αξιωματικών το 1940, στο Κάτιν.
1991 ο ΟΗΕ ανακοινώνει ότι 34 κράτη, μεταξύ των οποίων ΕΣΣΔ, ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία και Κίνα, που για πρώτη φορά θα υπηρετήσουν μαζί σε δύναμη του Οργανισμού, θα μετέχουν στην ειρηνευτική αποστολή στον Περσικό Κόλπο.
1992 μετά τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών για το Μακεδονικό, υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ανακοινώνει ότι, αναλαμβάνει ο ίδιος το ΥΠΕΞ, αποπέμποντας τον Αντώνη Σαμαρά.
1993 ξεκινάει το 6ο Final Four Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης στο μπάσκετ στην Αθήνα (ΠΑΟΚ, Λιμόζ, Ρεάλ Μαδρίτης, Μπενετόν Τρεβίζο). Νικήτρια ανακηρύσσεται η Λιμόζ που κερδίζει στον τελικό την Μπενετόν Τρεβίζο με 59-55 ενώ ο ΠΑΟΚ καταλαμβάνει την τρίτη θέση.
1994 η Κυβέρνηση της Αλβανίας κλιμακώνει την ένταση στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, υποστηρίζοντας ότι σημειώθηκε νέο επεισόδιο στο φυλάκιο της Επισκοπής, στο Αργυρόκαστρο, από κουκουλοφόρους με ελληνική στρατιωτική στολή.
1995 στην Ουκρανία, ο Πρόεδρος Κούτσμαν δεσμεύεται στην αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι, μέχρι το 2000, θα κλείσει ο πυρηνικός αντιδραστήρας του Τσερνομπίλ.
1996 ο Γιάννης Κούρος κάνει ρεκόρ στον υπερμαραθώνιο των 24 ωρών διανύοντας απόσταση 293.704 χιλιομέτρων.
1997 στις ΗΠΑ κατασκευάζεται νέο πυρηνικό όπλο για την εξουδετέρωση των οπλοστασίων των εχθρικών χωρών.
1999 με δυο ασίστ στον αγώνα Ολυμπιακός- Μαρούσι για την Β φάση των play-offs, ο Τζον Κόρφας γίνεται ο πρώτος ασίστερ στην ιστορία της Α1 (κανονική & playoffs) φτάνοντας τις 1.000.
2000 πεθαίνει σε ηλικία 84 ετών ο Ιταλός συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ποιητής και διανοούμενος, Τζιόρτζιο Μπασάνι. Το 1944 συνελήφθη στη Φεράρα για τη δράση του κατά του φασισμού.
2003 τραγικό δυστύχημα με απολογισμό είκοσι ένα μαθητές νεκρούς και τριάντα δύο τραυματίες σημειώνεται στην εθνική οδό Αθήνας-Θεσσαλονίκης, κοντά στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, στα Τέμπη. Φορτηγό-ρυμουλκό, που μετέφερε πλάκες νοβοπάν, ξεφεύγει από την πορεία του, πιθανότατα λόγω μετατόπισης βάρους και συγκρούεται πλαγιομετωπικά με το λεωφορείο, θερίζοντας κυριολεκτικά τους 49 μαθητές και τους 3 καθηγητές του Α Λυκείου Μακροχωρίου Ημαθίας. Προφυλακιστέοι κρίθηκαν ο οδηγός Δημήτρης Ντόλας και οι ιδιοκτήτες της νταλίκας.
Γεννησεις
1906: Σάμιουελ Μπέκετ, ιρλανδός συγγραφέας. Βραβεύτηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1969. («Περιμένοντας τον Γκοντό») [θαν. 22/12/1989]
1926: Έλλη Λαμπέτη, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Ελένης Λούκου, ηθοποιός. [θαν. 3/9/1983]
1947: Θάνος Μικρούτσικος, συνθέτης.
Θανατοι
814: Κρούμος, Χαγάνος των Βουλγάρων.
1605: Μπορiς Γκοντούνωφ, τσάρος των Ρώσων. [γεν. 1550]
1936: Κωνσταντίνος Δεμερτζής, νομικός, πανεπιστημιακός και πολιτικός. [γεν. 1876]
Έλλη Λαμπέτη 1926 – 1983
Κορυφαία ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου. Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου του 1926 στα Βίλια Αττικής. Το πραγματικό της όνομα ήταν Έλλη Λούκου. Πατέρας της ήταν ο Κώστας Λούκος, ιδιοκτήτης ταβέρνας, και μητέρα της η Αναστασία Σταμάτη. Ο παππούς της, γνωστός ως Καπετάν-Σταμάτης, είχε πολεμήσει στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, κατά την επανάσταση του 1821.
Το 1928 η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα. Δεκατρία χρόνια αργότερα, η Έλλη έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, αλλά απορρίφθηκε. Ωστόσο, το ταλέντο της αναγνωρίστηκε από τη Μαρίκα Κοτοπούλη, που την πήρε κοντά της και σύντομα έγινε η αγαπημένη της μαθήτρια. Μάλιστα, της είχε τόση εμπιστοσύνη, ώστε της επέτρεψε να διαβάσει ακόμη και τις ερωτικές επιστολές που είχε λάβει από τον Ίωνα Δραγούμη, στις αρχές του 20ου αιώνα. Εκείνη τη χρονιά απέκτησε και το νέο της επώνυμο, το οποίο το επέλεξε από το βιβλίο «Αστραπόγιανος» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.
Πολύ σύντομα, το 1942, έκανε την πρώτη επίσημη θεατρική της εμφάνιση, στο έργο «Η Χάννελε πάει στον Παράδεισο» του Χάουπτμαν. Τέσσερα χρόνια αργότερα καθιερώθηκε ως ηθοποιός εξαιρετικής εσωτερικότητας, με τον «Γυάλινο Κόσμο» στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Την ίδια χρονιά έκανε και το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, στην ταινία «Αδούλωτοι Σκλάβοι». Από το 1948 συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Κώστα Μουσούρη, τον μεγάλο αντίπαλο του Κουν. Εκείνη τη χρονιά γνωρίστηκε και με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, τον πρώτο μεγάλο της έρωτα.
Το 1950 παντρεύτηκε με τον Μάριο Πλωρίτη. Ο γάμος τους, όμως, δεν άντεξε για πολύ... Χώρισαν τρία χρόνια αργότερα, όταν η Έλλη γνώρισε τον Δημήτρη Χορν. Μαζί έγραψαν μία από τις πιο αστραφτερές σελίδες στην υποκριτική τέχνη. Συγκρότησαν δικό τους θίασο, μαζί με τον Γιώργο Παππά, ανεβάζοντας έργα όπως: «Ο βροχοποιός», «Νυφικό Κρεβάτι», «Το παιχνίδι της Μοναξιάς», κ.α. Στη μεγάλη οθόνη, υπήρξαν συμπρωταγωνιστές στην «Κάλπικη Λίρα» (1956) του Γιώργου Τζαβέλα. Άλλες κινηματογραφικές επιτυχίες της Έλλης Λαμπέτη, αυτής της περιόδου, είναι το «Κυριακάτικο Ξύπνημα» (1954), «Το κορίτσι με τα μαύρα» (1956) και «Το τελευταίο ψέμα» (1957) του Μιχάλη Κακογιάννη.
Παρότι η Έλλη Λαμπέτη και ο Δημήτρης Χορν υπήρξαν αγαπημένο ζευγάρι στη ζωή και στο σανίδι, η σχέση τους έφτασε στο τέλος της το 1959. Δήλωσαν ότι θα ξανασυνεργαστούν σύντομα, κάτι όμως που δεν έγινε ποτέ. Έως τότε η Έλλη είχε χάσει τη μητέρα της, τρία αδέρφια κι ένα μωρό που θα αποκτούσε με τον Χορν. Η μόνη αχτίδα σ' αυτά τα τραγικά χρόνια ήταν η γνωριμία της με τον αμερικανό συγγραφέα Γουέικμαν, ο οποίος υπήρξε ο επόμενος σύζυγός της έως το 1976.
Η δεκαετία του '70 ήταν εξίσου σκληρή για την Έλλη Λαμπέτη. Εξαιτίας της λαχτάρας της για την απόκτηση ενός παιδιού, ενεπλάκη σε μία δικαστική περιπέτεια, που κράτησε τέσσερα χρόνια. Οι φυσικοί γονείς τής μικρής Ελίζας, που είχε υιοθετήσει, διεκδίκησαν και πήραν την κηδεμονία του παιδιού το 1974.
Τα επόμενα χρόνια ήταν μία μάχη με την επάρατο νόσο, από την οποία είχε προσβληθεί από το 1967. Δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε να παίζει στο θέατρο, αποσπώντας εντυπωσιακές κριτικές. Η τελευταία της εμφάνιση ήταν το 1981, στο έργο «Σάρα - Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού», όπου έπαιξε θαυμαστά το ρόλο της κωφάλαλης Σάρας. Λίγο αργότερα, η υγεία της επιδεινώθηκε. Έχασε τη φωνή της και τελικά άφησε την τελευταίας της πνοή στις 3 Σεπτεμβρίου του 1983, στο αμερικάνικο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν.
Η ζωή της γράφτηκε σε βιβλίο από τον καλό της φίλο Φρέντυ Γερμανό κι έγινε μπεστ σέλερ, 13 χρόνια μετά το θάνατό της.
